سنگ‌های قیمتی از زمان‌های بسیار قدیم بشر را به خود جذب کرده و در دوره‌های گوناگون، به عنوان زینت دهنده‌ی جواهرات مورد استفاده قرار گرفته است. در بسیاری از تمدن ها، علاوه بر استفاده از زیبایی آن‌ها در جواهرات، برخی از سنگ‌های قیمتی را دارای قدرتی مرموز و معجزه آسا می‌دانستند؛ به عنوان مثال، تصور می‌شد که الماس در نبرد به صاحب خود قدرت می‌دهد و از او در برابر اشباح و جادو محافظت می‌کند.
لازمه اصلی یک سنگ قیمتی مورد استفاده در جواهرات این است که زیبا باشد. زیبایی یک سنگ، بسته به نوع، ممکن است در بی رنگ بودن یا رنگ داشتن آن باشد. نوع انعکاس نور، درخشش، حالت رنگین کمانی و مواردی از این دست نیز از ویژگی‌هایی است که یک سنگ قیمتی را زیبا تر می‌کند. سنگ مورد استفاده در جواهرات همچنین باید دوام بالایی داشته باشد تا در برابر سایش، لایه پولیش روی خود را از دست ندهد. در ادامه چند نوع از معروف ترین سنگ‌های مورد استفاده در طلا و جواهرات را بررسی کرده ایم.
انواع سنگ‌های طلا و جواهرات
-
الماس (Diamond)
از زمان‌های بسیار قدیم، الماس سنگی بسیار محبوب و قیمتی بوده است. هر قطعه الماس، بیش از یک میلیارد سال پیش و کیلومتر‌ها زیر سطح زمین ساخته شده است. الماس سخت ترین سنگ قیمتی مورد استفاده در جواهرات است.
در گذشته مردم اعتقاد داشتند که این سنگ دارای قدرت ترمیم است. برای قرن ها، الماس به عنوان هدیه‌ای گرانبها و نماد عشق ابدی در نظر گرفته شده است.
تا اواسط قرن بیستم هیچ استانداردی برای ارزیابی الماس وجود نداشت. GIA اولین استاندارد جهانی برای ارزیابی کیفیت این سنگ قیمتی است که در حال حاضر در سراسر دنیا مورد قبول می‌باشد. معیار‌های ارزیابی الماس در این استاندارد، رنگ، وضوح، برش و وزن قیراطی آن است.
-
فیروزه (Turquoise)
فیروزه یکی از قدیمی ترین سنگ‌های قیمتی شناخته شده است و قرن هاست که در سراسر جهان از محبوبیت بالایی برخوردار است. این سنگ زینت بخش جواهرات فراعنه مصر و لباس‌های تشریفاتی بومیان اولیه امریکا بوده است. طبق افسانه‌ها، این سنگ قیمتی زیبا دارای قدرت شفابخشی، افزایش ثروت، محافظت از شر و خوش شانسی است.
فیروزه جواهری مات، به رنگ آبی روشن تا تیره یا سبز آبی است که بهترین رنگ آن آبی سیر است. فیروزه ممکن است حاوی رگه‌های باریکی از مواد دیگر باشد. رنگ این ناخالصی‌ها معمولاً سیاه، قهوه ای یا مایل به زرد است. این رگه‌های رنگی گاهی اوقات به شکل یک الگوی پیچیده هستند که به این نوع سنگ، فیروزه تار عنکبوتی می‌گویند.
-
زیرکن یا زرقون (Zircon)
این سنگ که امروزه نام آن را به وفور در مغازه‌های جواهرات می‌شنویم، در رنگ‌های آبی آسمانی روشن، خاکی، سبز، قرمز تیره، زرد، قهوه ای، نارنجی و حتی بی‌رنگ وجود دارد. در قرون وسطی، مردم اعتقاد داشتند که سنگ زیرکن باعث شکوفایی، عزت و خرد صاحب آن می‌شود.
طیف رنگ‌های زیبای این سنگ، کمیاب و مقرون به صرفه بودن، همه در محبوبیت امروزی آن نقش داشته است. امروزه محبوب ترین نوع زیرکون، نوع بی رنگ و نوع آبی زنده و روشن به رنگ دریا است.
-
زمرد (Emerald)
سبز رنگ بهار است و از دیرباز نماد عشق و تولد دوباره بوده است. زمرد در گذشته به عنوان سنگی برای کمک به باروری در نظر گرفته می‌شد. کلئوپاترا، یکی از قدرتمند ترین پادشاهان زن در مصر، به همان اندازه که الیزابت تیلور برای پوشیدن الماس شهرت دارد، به دلیل پوشیدن زمرد مشهور بود. مومیایی‌های مصر باستان اغلب با قطعاتی از زمرد حک شده با نماد سرسبزی بر گردن خود دفن می‌شدند تا این سنگ برای آن‌ها جوانی ابدی را به ارمغان بیاورد.
در سنگ‌های زمرد هرچه رنگ سبز عمیق و واضح تر باشد، نشان دهنده ی ارزش بیشتر آن خواهد بود. با ارزش ترین و زیباترین زمردها علاوه بر رنگ سبز پررنگ، هاله‌ای از آبی سیر نیز دارند. سنگ زمرد، یکی از نادرترین سنگ‌های قیمتی است و تقریباً همیشه دارای رگه‌هایی در داخل خود می‌باشد. این رگه‌ها به هر سنگ زمرد یک شکل منحصر به فرد می‌بخشد و ارزش سنگ را به اندازه سایر سنگ‌های قیمتی دارای ناخالصی کاهش نمی دهد.
-
یشم (Jade)
سنگ یشم از سه هزار سال قبل از میلاد به عنوان سنگ قیمتی سلطنتی در چین شناخته می‌شد. این سنگ را می‌توان در مقبره‌های امپراطوران مربوط به هزاران سال پیش یافت. حتی امروزه نیز بسیاری از مردم معتقدند که یشم از آن‌ها در برابر آسیب محافظت می‌کند.
سنگ یشم به رنگ سبز و زنده خود مشهور است، اگرچه به رنگ‌های بنفش یاسی، صورتی، زرد و سفید نیز موجود است. رایج ترین شکل برش این سنگ، به صورت دیسک تخت و به شکل دونات است که معمولاً به عنوان آویز گردنبند استفاده می‌شود.
-
یاقوت (Ruby)
سنگ یاقوت نمادی از عشق، اشتیاق، شجاعت و احساسات است. قرن هاست که این گوهر به عنوان پادشاه همه گوهرها شناخته می‌شود. در گذشته اعتقاد بر این بود که پوشیدن یاقوت سرخ باعث خوشبختی صاحبش می‌شود. سنگ یاقوت، به عنوان دارایی ارزشمند امپراطورها و پادشاهان بوده و تا به امروز یکی با ارزش ترین سنگ‌های قیمتی باقی مانده است.
رنگ یاقوت مهمترین ویژگی آن است. یاقوت در طیف وسیعی از رنگ‌ها از بنفش و قرمز مایل به آبی تا نارنجی مایل به قرمز وجود دارد. درخشان ترین و با ارزش ترین رنگ یاقوت اغلب “یاقوت برمه ای” است؛ رنگ قرمز غنی، پرشور، داغ و کامل با هاله‌ای از درخشش آبی ملایم. این رنگ یاقوت فقط در سنگ‌های استخراج شده از معادن دره موگوک در میانمار یافت می‌شود.
-
یاقوت کبود (Sapphire)
بسیاری از افراد با شنیدن نام یاقوت کبود، بلافاصله یک سنگ قیمتی خیره کننده به رنگ آبی مایل به بنفش را تصور می‌کنند. از دوران باستان، یاقوت کبود نشان دهنده صداقت، وفاداری، خلوص و اعتماد است؛ به همین دلیل هم، امروزه یکی از محبوب ترین سنگ‌های قیمتی برای حلقه نامزدی است.
یاقوت کبود در بسیاری از نقاط جهان یافت می‌شود، اما با ارزش ترین نوع آن در میانمار، کشمیر و سریلانکا استخراج می‌شود. یاقوت کبود با رنگ آبی سیر مایل به بنفش و شفافیت مخملی، نادرترین نوع آن است. هرچه رنگ آبی این سنگ خالص تر باشد، قیمت آن بیشتر است. با این حال، بسیاری از افراد یاقوت کبود با رنگ‌های تیره را بیشتر می‌پسندند.
یاقوت کبود فقط به رنگ آبی یافت نمی‌شود، این سنگ همچنین در رنگ‌های صورتی، زرد، نارنجی و بنفش وجود دارد. محبوب‌ترین و البته کمیاب‌ترین رنگ یاقوت کبود، ترکیبی از صورتی و نارنجی است که یادآور غروب آفتاب در دریاست. در زیر تصویری از این رنگ از یاقوت کبود که بسیار گران قیمت و محبوب است را مشاهده می‌کنید.
-
توپاز (Topaz)
سنگ توپاز با طیف وسیع رنگی که دارد، از رنگ زرد، قهوه ای، عسلی، سبز، آبی تا رنگ‌های قرمز، صورتی و گاهی اوقات بدون رنگ، بی شک یکی از سنگ‌های بسیار جذاب برای استفاده در طلا و جواهرات است.
باارزش ترین سنگ‌های توپاز دارای رنگ نارنجی باشکوه با ته رنگ صورتی هستند. رنگ آبی نیز زمانی نادرترین رنگ توپاز بود، اما امروزه به دلیل توانایی انسان در ایجاد هاله رنگ آبی در آن، یکی از رایج ترین رنگ‌های توپاز است. البته سنگ توپاز با رنگ آبی طبیعی، هنوز هم بسیار نادر است.
مصریان و رومیان باستان اعتقاد داشتند که توپاز طلایی با خدای خورشید پیوند خورده است و به صاحب خود قدرت محافظت و بهبودی را می‌دهد. در افسانه‌های قدیمی گفته می‌شود که توپاز افسون را از بین می‌برد.
-
آمیتیست (Amethyst)
یونانیان و رومیان باستان اعتقاد داشتند که سنگ آمیتیست قدرت‌های مست کننده باکوس (خدای شراب) را دفع می‌کند و صاحب لباس را سرحال و هوشیار نگه می‌دارد. قرن‌ها است که در فرهنگ‌های مختلف، آمیتیست با بسیاری از افسانه‌ها و سنت‌ها در ادیان گوناگون، همراه بوده است.
این سنگ جواهر نه تنها به دلیل رنگ زیبای بنفش شناخته شده است، بلکه در اشکال و اندازه‌های مختلف نیز به طور گسترده ای در دسترس است، که این باعث مقرون به صرفه‌تر شدن آن می‌باشد.
سنگ آمیتیست مکمل هر دو رنگ گرم و سرد است و این رنگ بنفش باعث شده است که در فلزات زرد و سفید به شکل افسانه ای به نظر برسد.
-
گارنت (Garnet)
این گوهر با رنگین کمانی از رنگ‌ها یافت می‌شود، از گارنت قرمز بوهمی گرفته تا سبز روسی و آفریقایی. سنگ‌های گارنت نامیبیایی به رنگ نارنجی و قهوه‌ای و گارنت سریلانکایی به رنگ بنفش و صورتی هستند. افسانه‌ها می‌گویند که سنگ گارنت شب را روشن می‌کند و از صاحبان خود در برابر کابوس محافظت می‌کند. در گذشته اعتقاد بر این بود که اگر مسافری با خود سنگ گارنت را داشته باشد، از حوادث دور از خانه محافظت می‌شود. تنوع خیره کننده این سنگ باعث شده است که یک گوهر مناسب برای جواهرات هدیه باشد.
